VNG

Inclusieve samenleving

Samenwerken is essentieel bij de aanpak van zorgcowboys

Zo, en nu even wat zorgcowboys aanpakken. In een speelse en interactieve zoektocht gaan een kleine vijftig professionals in de workshop Zorgfraude en criminaliteit -samen slimmer tegen ondermijning met elkaar op zoek naar oplossingen voor een casus van zorgfraude. Daarbij kijken ze ook naar ethische dilemma's en praktische problemen bij toezicht en handhaving van zorgfraude.

Door: Pieter Verbeek

Gemeenten houden sinds 2015 verplicht toezicht op de naleving van de Wmo en de Jeugdwet. Daartoe behoort zeker ook de aanpak van zorgfraude en zorgcriminaliteit. De praktijk is echter weerbarstig. Voor een echt doeltreffende werkwijze zijn communicatie, samenwerking én een gedeeld gevoel van verantwoordelijkheid nodig. Daarvoor moet iedereen vanuit zijn of haar rol aan de slag gaan. Maar hoe doe je dat dan?

Iedereen moet actief meedoen in dit spel. Je krijgt niet de gelegenheid om achteraan andere dingen te doen.

Zorgfraude in de gemeente Riecrade

Raphaël Teeling, adviseur VNG Naleving, en Yvette Achten, ketenregisseur zorg & criminaliteit bij het RIEC Limburg, zijn niet van plan om de deelnemers aan de workshop te laten inkakken zo op de late middag. Iedereen moet actief meedoen in dit spel. Je krijgt niet de gelegenheid om achteraan andere dingen te doen.

Voor de workshop is de zaal opgedeeld in vijf groepen die samen een cirkel vormen. Het spel speelt zich af in de fictieve gemeente Riecrade. Daar is ook de zorgorganisatie YCare gevestigd, die zorg levert aan de gemeente als onderaannemer, onder andere voor jeugdhulp. De Wmo-consulent van de gemeente krijgt een verzoek voor inwoonster Hetty voor een fikse indicatieverhoging voor haar zorg. Daar is dan geen specifieke onderbouwing voor. Over de zorg van YCare ontvangt de gemeente wisselende signalen. Er komt bijvoorbeeld vaak geen begeleider langs bij de cliënten. Het dossier biedt ook geen inzicht, de doelen van YCare zijn vaag. Bij een eerder gesprek met Hetty nam de begeleider het gesprek over. Als de Wmo-consulent contact opneemt met een medewerker van YCare ontstaat er een onprettig gesprek waarin ze nogal geschoffeerd wordt.

Durf het perspectief van de ander te zien. Wat heb je daar dan in te bieden?

Verschillende disciplines

Dan roepen Raphaël Teeling en Yvette Achten de hulp van de workshopdeelnemers in. Wat moet je nu doen als gemeente in deze situatie? De consulenten hebben een naar gevoel bij de hulp van deze aanbieder, en er bestaat twijfel over het aanbod aan zorg. Het is fijn als er meer inzicht komt.

De groep wordt in verschillende teams opgedeeld: het team veiligheidsdomein, het team consulenten, het team contract en inkoop, het team beleid sociaal domein, de gemeentelijke toezichthouders en de wethouder. De teams krijgen de volgende vragen mee als opdracht: Met welke andere disciplines gaan jullie eerst de samenwerking aan? Wat hebben jullie anderen te bieden en hoe gaat jullie discipline bijdragen aan de oplossing voor deze casus?

De teams gaan aan de slag en plenair bespreken ze hun antwoorden. De toezichthouders zoeken eerst contact met inkoop. Dat team zoekt op hun beurt ook als eerste contact met de toezichthouders en het team veiligheidsdomein. Dat team kijkt met een 'ondermijningsbril' op naar het vraagstuk. De consulenten zoeken als eerste ook contact met contractmanagement en gaan het gesprek aan met de cliënt zonder dat er een begeleider bij is. Als je contracten op orde zijn is het makkelijker schakelen.

De conclusie is wellicht niet helemaal bevredigend, maar wel heel herkenbaar. Namelijk: er is geen eenduidige oplossing voor een dergelijke casus. Er zijn zoveel partners bij betrokken. De enige en noodzakelijke oplossing is samenwerken binnen de gemeenten. Het afsluitende advies is: Durf het perspectief van de ander te zien. Wat heb je daar dan in te bieden? Het past helemaal bij de thema van vandaag: ontmoeten, ontdekken en oplossen.

Factsheet

Riec Limburg een factsheet (PDF) heeft een factsheet gemaakt om de samenwerking makkelijker te maken, op basis van onder meer de gedetailleerde Routekaart voor de inrichting van preventie, toezicht en handhaving van de VNG. Zes bouwstenen en een checklist bieden gemeenten daarmee een handelingsperspectief dat ondersteunend kan zijn in het vormgeven van een fundament ter preventie en bestrijding van zorgfraude en zorgcriminaliteit.